Po nieco zagmatwanych medialnych informacjach, coraz więcej osób zadaje pytanie: czy w końcu zgniatać plastikowe butelki przed wyrzuceniem do żółtego pojemnika, czy też nie. Odpowiedź brzmi: tak, jeszcze należy zgniatać. Zmniejsza to ich objętość i ułatwia segregację oraz transport odpadów, a także pozwala na efektywniejszy recykling. Inaczej będzie w systemie kaucyjnym, który w Polsce zacznie obowiązywać od 1 października 2025 roku.
Wtedy bowiem ma wejść w życie, odkładana od stycznia, rewolucja w odpadach, polegająca na wdrożeniu systemu kaucyjnego przy odbiorze opakowań szklanych, plastikowych i aluminiowych puszek. Odpady te do recyklingu będzie można oddać do specjalnych automatów nazywanych recyklingomatami albo zwrotomatami. Znajdą się one obowiązkowo w każdym sklepie o powierzchni powyżej 200 m kwadratowych oraz dobrowolnie w mniejszych sklepach. Szacuje się, że w całym kraju będzie ich ok.20 tys.
I choć dotychczas uczono nas, by plastikowe lub aluminiowe opakowania zgniatać, tak by zajmowały mniej miejsca w śmietnikach, to teraz stanie się inaczej. Nie wolno będzie zgniatać butelek, aby umożliwić automatyczne rozpoznanie ich przez maszyny do odbioru kaucjonowanych opakowań. Butelki i puszki będą posiadały specjalne oznaczenia, które umożliwią ich identyfikację przez automaty.
Opłata kaucyjna będzie doliczana do ceny danego produktu. Jeśli będziemy chcieli odzyskać kaucję, trzeba będzie udać się do dowolnego automatu i zwrócić butelki. Jeśli nie oddamy opakowania, kaucja przepada, a właściwie zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego.
Wysokość kaucji została określona w rozporządzeniu Ministra Klimatu i Środowiska. Kaucja dla poszczególnych rodzajów opakowań, objętych systemem kaucyjnym, za jedną sztukę opakowania wynosić będzie dla:
- butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów (włącznie z ich zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych, z wyłączeniem szklanych lub metalowych butelek na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych) – 0,50 zł;
- puszek metalowych o pojemności do jednego litra – 0,50 zł;
- butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra – 1,00 zł.
Z systemu zostaną wyłączone butelki po napojach alkoholowych (w tym po wódce), a także opakowania po mleku i produktach mlecznych.
By odzyskać zapłaconą kaucję, nie trzeba zachowywać paragonu.
Podobne mechanizmy zastosowano w 16 krajach europejskich. Z systemu kaucyjnego opakowań korzysta już ok. 180 milionów ludzi. Dzięki temu ponad 90% opakowań objętych kaucją, trafia tam do recyklingu.